TikTok is net als Instagram en Facebook een social-media platform. Gebruikers hebben de mogelijkheid om korte video’s te maken en te delen. Video’s van 2 seconden tot video’s van 10 minuten. Muziekfragmenten, geluidseffecten en filters zijn een van de tools die gebruikelijk zijn in de app. TikTok heeft gebruikers over de hele wereld en het is vooral populair bij jongeren. Maar waarom is precies deze app zo verslavend?
Het algoritme van TikTok is verslavend. In enkele seconden kan veel te zien zijn in een filmpje. Speciale effecten en snelle bewegingen waar je in meegezogen kunt worden. Het trekt de aandacht van de kijker. Want het aantal filmpjes eindigt nooit. Ook draait het veel om likes. Door een like te ontvangen wordt het stofje dopamine aangemaakt in je hersenen. Gebruikers vinden het leuk om een like te ontvangen. “Bij elke like krijg je een dopamineshot in je hersenen en dat is verslavend”, vertelt ontwikkelingspsycholoog Wendy de Pree. Ook is Ook vertelt zij dat TikTok een makkelijke manier is om bekend te worden. “Groeien op TikTok gaat een stuk makkelijker en sneller dan groeien op Instagram. Een TikTok-ster worden is dan ook iets wat het ego kan strelen.”
Negatief zelfbeeld
Op de app staan verschillende soorten influencers. Influencers met verschillende achtergronden en culturen die informatie naar buiten brengen over voeding, sport, fashion make-up en meer. Het platform laat veel positieve en inspirerende inhoud zien, maar uit het onderzoek dat is aangekondigd door hoofdaanklager Maura Healey van de staat Massachusetts kan het ook leiden tot negatieve vergelijkingen. Op social-media staat vaak content waarin een (onhaalbaar) schoonheidsideaal centraal staat. Dat is niet de realiteit. Neem als voorbeeld een meisje die een video op TikTok voorbij ziet komen van een jonge vrouw. Zij laat zien hoe zij elke dag naar de sportschool gaat, gezond eet en zich op haar mooist aankleed. Als jonge meid kun je daar een voorbeeld aan nemen. Zij kijken op naar andere meiden of vrouwen met een luxe en perfect leven. Maar dit is niet haalbaar. Toch kunnen zij zich onzeker voelen. “Ben ik wel mooi genoeg? Ben ik wel dun genoeg?”, is wat meerdere jonge meiden denken volgens rondgang bij verschillende meiden die op TikTok actief zijn.
Dian de Vries (professioneel Social Media en online zelfpresentator) vertelt dat het constant scrollen door perfecte beelden en levensstijlen jongeren onder druk kan zetten om aan onrealistische verwachtingen te voldoen. Het zorgt voor een verstoord zelfbeeld. De mentale problemen blijken te verergeren. Meer depressie en zelfmoord komen aanbod. Dit blijkt uit twee rapporten die Amnesty International uitbracht. “Het onderzoek toont de manipulatieve en verslavende manier waarop TikTok werkt. Die werkwijze is bedoeld om gebruikers zo lang mogelijk op het platform te houden. Het laat ook zien dat het algoritmische systeem dat content aanbeveelt, kinderen en jongeren met mentale problemen blootstelt aan ernstige risico’s op schade”, zegt Lisa Dittmer van Amnesty International.
Slaapproblemen
Volgens slaapexpert Dorothy Chambers heeft het gebruik van TikTok voor het slapengaan invloed op de slaapkwaliteit van jongeren. Er is een drang om te blijven scrollen. En omdat de app verslavend is, kan dat er voor zorgen dat ze langer opblijven dan gepland. Daarnaast kan het blauwe licht van een telefoonscherm ook invloed hebben op de slaap. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, in samenwerking met het Amsterdam Medisch Centrum, het Nederlands Herseninstituut en Lifelines. Melatonine is het hormoon dat ons helpt in slaap te vallen. Dit hormoon wordt verstoord door het blauwe licht. De tijd die nodig is om in slaap te vallen wordt dan verlengd. “Slapen direct nadat je op je telefoon hebt gezeten kijkt is niet zo’n goed idee”, zegt slaapdeskundige Stephanie Molenaar. Volgens haar heeft dat alles te maken met het feit dat het ‘s avonds donker is, en alleen dan kan jouw lichaam voldoende slaaphormoon aanmaken.
Online pestgedrag
Gebruikers van TikTok kunnen elkaar volgen. Mensen kunnen onder elkaars video’s reageren en liken. Elkaar aanmoedigen en positieve reacties plaatsen is een manier van communicatie op TikTok. Dit zorgt voor interactie en betrokkenheid tussen gebruikers. TikTok is erg levendig. Maar gebruikers moeten ook weten dat haatreacties geplaatst kunnen worden. Jongeren sturen dan negatieve berichten, of plaatsen haatvolle reacties onder openbare TikTok video’s van andere gebruikers. Het belachelijk maken van anderen of het verspreiden van geruchten. Ook wel online pestgedrag genoemd. Jongeren kunnen zich bedreigt voelen en erg onzeker worden. Depressie en angst zijn gevoelens die hierbij komen kijken. En dat kan ernstige gevolgen hebben. Zelfbeschadiging of zelfmoord. Maar TikTok zorgt voor bescherming.
Ze hebben specifieke richtlijnen opgesteld. Gebruikers die haatdragende taal gebruiken of andere ongepaste opmerkingen maken krijgen een melding van TikTok. Doen ze dit vaker, kunnen ze geblokkeerd worden. Hoe minder een gebruiker zich aan de richtlijnen houdt, hoe meer gevolgen. Tot het account verwijderd kan worden.